ARABULUCU.COM

Kristine Paranica, University of North Dakota’da Uyuşmazlık Çözüm Merkezi direktörü. Mesleki yaşantısında savcılıktan çocuk mahkemesi uzmanlığına kadar bir çok işle uğraşmış. En son işinden de anlaşılacağı üzere o usta bir arabulucu. Kendisiyle yapılan bir röportajda, ona sorulan soruya verdiği cevapla arabulucuların işlerini yaparken üstlenmeleri gereken rolü anlatıyor.

Soru: Aldığınız en iyi tavsiye neydi ya da yetişmekte olan bir arabulucuya neler tavsiye ederdiniz?

Cevap: Aslında bu benimle ya da sizinle ilgili değildir. Diğer bir ifadeyle sorun çözümünde insanlara güvenmeli ve onlara şans vermelisiniz. Onlara gerekli şans ve fırsatı tanıdığınızda içinden geldikleri sorunlarını kendi kendilerine çözme olasılıkları yüksektir. Arabuluculuğa ilk başladığımda, işimizi ve önümüze gelen olayları, sıklıkla onarılması ve çözülmesi gereken birer iş ve problem olarak görürdük. Ama bizim görevimiz taraflara konuşmaları ve kendilerini ifade etmeleri için yer açmak, kendilerini ve karşısındakileri keşfetmelerini ve anlamalarını sağlamaktır. Onları çatışanın her neresinde iseler orada desteklemek gerekir. Zorunlu olmadıkça araya girilmemeli. Büyük liderlerin toplumların üzerindeki etkisinde olduğu gibi, liderin varlığı hissedilir ama toplum kendi yolunu kendisi çizer. Kendinizin değil başkasının çözüm sürecine yardımda bulunduğunuzu daima hatırlamalısınız. Olaya dahil olmak için zorlamayın, kontrol etmeye çalışmayın. Kendi anlayış ve ihtiyaçlarınızı ön plana çıkarmayın. Gerçek bir lider ve arabulucu az konuşur, işini bitirdiğinde amacına da ulaşmıştır. Bu işin sonunda taraflar “bu sorunu biz çözdük” diyeceklerdir.

Çeviren: Şamil Demir

Bir çatışmanın müzakeresi sırasında çoğumuz karşımızdakini dinlemeyiz. Tartışmasız en iyi sorun çözme becerilerinden birisi dinlemektir. İyi dinlemek için de hazırlanmak gerekir Çoğumuz konuşmak için hazırlanmak gerektiğini biliriz ama pek azımız dinlemek için hazırlanmak gerektiğini aklımıza getiririz. Dinlemeyi zaten bildiğimizi varsayarız. Ayrıca dinlemenin pasif bir aktivite olduğuna inanırız, fakat aslında bu oldukça zor bir iştir ve hazırlanmayı gerektirir. Dinlemeye çalıştığımızda dinlediğimiz şeyi önyargılarımızın, değerlerimizin, fikirlerimizin, geçmişimizin, eğilimlerimizin, dürtülerimizin süzgecinden geçiririz ve bunlara uygunluğunu denetleriz. Eğer bu ölçütlerimize uygun şeyler dinliyorsak dikkatimiz ve dinleme isteğimiz artar. Ancak bir sorun çözümünde hoşumuza gidecek şeyleri duyma ihtimalimiz pek azdır.

Müzakerelerin çözümsüzlükle ya da istenen kalitede çözümlerle sonuçlanamamasının başlıca sebepleriden birisi de değişik fikirlere ve seslere kapalı olmaktır. Klasik olarak taraflar hep pozisyonlarını koruma ve geliştirme kaygısı taşıdıklarından, daha önce tasarladıkları düşünceler kalıbının biraz olsun dışına çıkan yeni fikirler, belki de çözüm için en elverişli fikir olmasına rağmen sertçe muhalefete uğrarlar. Bu kazan kazan yaklaşımını benimseyen müzakerelecilerin yapacağı en büyük müzakere hatalarındandır. Kazan kazan yaklaşımını benimsemeyen herhangi bir tarafın varlığında ise beklenen bir tepkidir.

Gerçekten çözüm üretmeyi amaçlayan ve üzerinde durulması beklenen bir düşünceye yapılacak bu tür eleştiriler müzakerenin kısır ve pozisyonlar üzerinden devam etmesine, yüzeysel ve tarafları tatmin etmeyen çözümler bulunmasına neden olacaktır. Ama taraflar yaptıkları konuşmalarda fikirler biriktirirken, birbirlerini eleştirmemeyi ve böylece yeni düşüncelerin doğmasına elverişli bir ortamı sağlamayı benimsediklerinde, pozisyonel müzakere çıkmazından çıkılarak ilgiler doğrultusunda yeni ve uygulanabilir çözümlerin üretilmesi mümkün olabilecektir.

Şamil DEMİR 30.04.2008, Ankara

Özet: Bu yazıda halen tasarı halinde olmasına rağmen büyük tartışmalara neden olan Hukuk Uyuşmazlıklarında “Arabuluculuk” Kanunu Tasarısı’nın üzerinde çok yönlü bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar kelimeler: Arabuluculuk, Arabuluculuğun Şartları, Arabuluculuk Eğitimi, Avukatlık kanunu, Reklam Yasağı Yönetmeliği, Avukatlık Kanunu 35/A, Uzlaşma, Neo Liberalizm