Problem çözümündeki yaklaşımımız, sonuçtaki başarıyı etkileyeceği gibi, varılan anlaşmanın uygulanabilirliğini de etkileyecektir. Üretilen çözümün başlı başına yeni bir probleme sebep olmaması ve tarafların üretilen çözümü benimsemesi tamamen çözüm tarzı ve çözüme olan yaklaşımla ilgilidir. Bu nedenle problem odaklı ya da çözüm odaklı arabuluculuğun farkını iyi anlamak gerekir. “Problem odaklı” arabuluculuk, hatalı olan arabuluculuk yöntemidir. Arabuluculuğun başarısı “Çözüm odaklı” olmasına bağlıdır.
Problem Odaklı Arabuluculuk
1-Arabuluculuk “geçmiş” ve “şimdiki zaman” odaklıdır.
2-Müzakereler tarafların neyi istemediğiyle ilgilidir.
3-Çatışmaya odaklanılır: çatışmanın keşfedilmesi ve analiz edilmesi söz konusudur.
4-Müzakereler ortak noktalar ve imkânsızlıklarla ilgilidir.
5-Taraflar çözüm konusunda isteksiz ve direngen olabilirler.
6-Arabulucu taraflara tavsiyelerde bulunur. Çünkü o uzmandır.
7- Değişiklik teorilerini arabulucular ileri sürer.
8-Taraflar olaylarla ilgili yorumlar yaparlar.
9-Arabuluculuk uzun sürer.
10-Sonucu arabulucu bildirir.
11-Arabuluculuğun başarısı bir çözüm bulunup bulunamaması ile ölçülür.
Çözüm Odaklı Arabuluculuk
1-Arabuluculuk “gelecek” odaklıdır.
2-Müzakereler tarafların çatışma yaşamak yerine ne yapmak istedikleriyle ilgilidir.
3-Beklentilere odaklanılır: beklentilerin keşfedilmesi ve analiz edilmesi söz konusudur.
4-Müzakereler farklılıklar ve olasılıklarla ilgilidir.
5-Taraflar çözüm için isteklidir.
6-Arabulucu sorular sorar çünkü uyuşmazlığın tarafları onun uzmanlarıdır. Arabulucunun tutumu “bilmemek” üzerine kuruludur. Sürece bir adım geriden liderlik eder.
7-Değişiklik teorilerini taraflar taraflar ileri sürer.
8-Taraflar birbirlerini bilgilendirirler, onaylarlar ve çözüm önerileri sunarlar.
9-Arabuluculuk süreci değişkendir ve çoğunlukla kısa sürer.
10-Sonucu taraflar bildirir.
11-Arabuluculuğun başarısı ilgilerin karşılanmasıyla ölçülür. Çatışmanın temelindeki ilgilere ulaşılması bazen bir sorunun çözülmesinden önemli ve daha iyidir.
