İKİNCİ BASIYA SUNUŞ: Kitabın birinci baskısında, günümüzün çok yönlü ve karmaşık hukuki ilişkilerinde, sayısı giderek artan anlaşmazlık ve uyuşmazlıkların dava dışı yöntemlerle çözümünü yaygınlaştırmak, adalet sisteminin içinde bulunduğu krizi aşmada ve kişilerin adalete erişimini kolaylaştırmada etkili bir çare önermek amacıyla, alternatif uyuşmazlık çözümü incelenmiştir.
Birinci baskıdan bu yana geçen sürede, gerek mukayeseli hukukta gerek ülkemizde alternatif uyuşmazlık çözümü konusunda önemli gelişmeler olmuştur. 24 Mayıs 2008 tarihli Avrupa Birliği Resmî Gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe giren Arabuluculuk Yönergesi (2008/52/EC) ile, arabuluculuk Avrupa Birliği müktesebatına girmiştir.
Üye Devletlerin üç yıl içinde, iç hukuklarını Yönergeyle uyumlaştırmaları gerekmektedir. ADR Kuzey Amerika ve Avrupa’daki hızlı gelişimini sürdürürken, ülkemizde de hem doktrin hem uygulamacıların konuya olan ilgisi artmış, bu alandaki yayınlar çoğalmış, mevzuatta konuyla ilgili yeni düzenlemeler kabul edilmiş ve kanun taslakları hazırlanmıştır. Bu çerçevede Ceza Muhakemesi Kanununda ceza arabuluculuğu konusunda kapsamlı değişiklikler yapılmış, Genel İdarî Usûl Kanunu Taslağında alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına yer verilmiş, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı hazırlanmış ve Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Yargı Reformu Stratejisi Taslağında, yargı alanında yapılması düşünülen reform çalışmaları arasında, “Uyuşmazlıkları Önleyici Nitelikteki Tedbirlerin Etkin Hale Getirilmesi ve Alternatif Çözüm Yolları Geliştirilmesi” özel olarak öngörülmüştür. Bu gelişmeler yanında uygulamada, hukukçuların müzakere ve arabuluculuk hünerlerinin geliştirilmesi amacıyla yapılan meslek içi eğitimlerin yaygınlaşması ve arabuluculuğun seçimlik ders olarak bazı hukuk fakültelerinin müfredatlarına girmesi, hukukumuzda konuya olan ilginin arttığının sevindirici bir göstergesidir.
Kitap, ikinci baskıda tamamen gözden geçirilmiş ve güncellenerek genişletilmiştir. İlk baskı ağırlıklı olarak “mahkeme dışı alternatif uyuşmazlık çözümünü” içerdiğinden ikinci baskıda, alternatif uyuşmazlık çözümünün kurumsallaşmasında büyük önemi olan “mahkeme kökenli (bağlantılı) alternatif uyuşmazlık çözümü” ayrı bir bölüm olarak kitaba eklenmiştir. Mahkeme kökenli alternatif uyuşmazlık çözümünün başarıyla uygulanabilmesi için, hukuk yargılama usûlü kurallarıyla doğru bir şekilde bağdaştırılması şarttır. Bu bölümle, Amerikan medenî yargılama hukukundan hareketle, mahkeme kökenli alternatif uyuşmazlık çözümünün esaslarının yerleşmesine; böylece ülkemizde, alternatif uyuşmazlık çözümünün mahkemeler eliyle gelişmesine katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Kitabın ikinci baskısında, her zamanki özveri ve sabrıyla yanımda olan fedakâr annem, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Emekli Öğretim Görevlisi Seviye Özbek’e şükranlarımı sunuyorum.
Akademik eğitimimde verdikleri daimi destek ve emekleri sayesinde ilerleme kaydettiğim saygı değer hocalarım Prof. Dr. Ejder Yılmaz, Prof. Dr. Ramazan Arslan, Prof. Dr. Şanal Görgün, Prof. Dr. Süha Tanrıver ve Prof. Dr. Erdal Tercan’a içten teşekkürlerimi sunmaktan mutluluk duyuyorum.
Aynı şekilde, yakın desteklerini her zaman üzerimde hissettiğim saygı değer hocalarım Prof. Dr. Mehmet Kâmil Yıldırım, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, Prof. Dr. Feridun Yenisey ve Doç. Dr. Muhammet Özekes ile, sağladığı huzurlu çalışma ortamı için değerli dekanım Prof. Dr. Kudret Güven’e şükranlarımı sunuyorum.
Bu vesilesiyle, alternatif uyuşmazlık çözümü konusunda çalışmama öncülük eden değerli hocam Doç. Dr. Halûk Konuralp’i rahmet ve minnetle anıyorum.
Nihayet, kitabın ikinci baskısını gerçekleştiren Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.’nin değerli yöneticilerine, titiz çalışmaları için teşekkür ediyorum.
Balgat - ANKARA, 7 Ocak 2009
Yrd. Doç. Dr. Mustafa Serdar ÖZBEK
Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medenî Usûl, İcra ve İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Yayınevi: Yetkin Yayınları
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 13
BİBLİYOGRAFYA 35
KISALTMALAR CETVELİ 67
GİRİŞ 71
BİRİNCİ BÖLÜM
ANLAŞMAZLIK, UYUŞMAZLIK VE MÜZAKERE
§ 1. GENEL OLARAK “ANLAŞMAZLIK”, “TALEP” VE
“UYUŞMAZLIK” KAVRAMLARI 73
A) Anlaşmazlık Kavramı 73
B) Talep ve Uyuşmazlık Kavramları 79
I- Uyuşmazlık Nedir? 79
II- Uyuşmazlık Çözümü ve Uyuşmazlık Yönetimi 88
C) Anlaşmazlık Yönetimi ve Anlaşmazlık Çözüm Usûlleri 90
§ 2. MÜZAKERE 99
A) Müzakerenin Tanımı ve Esasları 100
I- Müzakerenin Tanımı 100
II- Uyuşmazlık Müzakeresi ve Sözleşme Müzakeresi 101
III- Uyuşmazlık Müzakeresi ve Avukatlar 101
1) Uzlaşma Müzakeresinde Avukatla Temsil 102
2) Hukukun Gölgesinde Müzakere 102
3) Müzakerecilerin Birbirleri İçin İki Taraflı
Tekel Oluşturması 103
IV- Müzakerenin Özellikleri ve İşleyişi 103
B) Müzakere Teorileri 106
I- Sorun Çözücü Yaklaşım 106
II- Rekabetçi Yaklaşım 112
C) Müzakerelere İyi Niyetle Katılma Yükümlülüğü 113
I- Taraflara Yönelik İyi Niyet Yükümlülüğü 113
II- Müzakereci Avukatlara Yönelik İyi Niyet Yükümlülüğü 121
III- Genel Olarak ADR Sürecinde İyi Niyet Yükümlülüğü 124
D) Tarafsız Müzakerecilerin İşlevleri 125
İKİNCİ BÖLÜM
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN
GENEL ESASLARI
§ 3. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN
HUKUKÎ YAPISI 127
A) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Tanımı ve Özellikleri 127
B) Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Yargıya Bir Alternatif midir? 134
C) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünde Kapsam Sorunu 144
I- Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Tahkim 144
II- Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk
(Uzlaştırma) 151
III- Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Kapsamına
Giren Karma Usûller 154
D) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün
Hukuk Dogmatiği İçindeki Yeri 155
E) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Ortaya Çıkmasında
Etkili Olan Görüşler ve Düşünce Yapısı 161
F) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Doğuşu ve Gelişimi 164
I- Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün
Doğuşu ve Adalete Erişim Akımı 164
II- Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Tarihçesi ve
Gelişimi 171
III- Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Hukuk Sistemleri
İçindeki Geleceği 181
G) Devlet sistemleri, Usûl Hukuku Sistemleri ve
Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 189
I- Genel Olarak Devlet Sistemleri ile Usûl Hukuku
Sistemlerinin Sınıflandırılması 189
II- Devlet Sistemleriyle Usûl Hukuku Sistemlerinin
Alternatif Uyuşmazlık Çözümüyle Olan İlişkisi 195
§ 4. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN
ÖZELLİKLERİ 203
A) Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne Yönelme İsteği 203
B) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Yararları 205
I- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Masraflardan
Tasarruf Sağlar 205
II- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Zamandan
Tasarruf Sağlar 207
III- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Uyuşmazlığın
Konusu Hakkında Uzman Kişilerce İnceleme
Yapılmasını Sağlar 208
IV- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Tarafların Uyuşmazlık
Çözüm Sürecine Doğrudan Katılımını ve Çözüm Süreci
Üzerinde Tarafların Egemenliğini Sağlar 209
V- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Esnek ve
Ilımlı Çözümler Sağlar 210
VI- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Gizlilik Sağlar 211
VII- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Menfaatler Üzerinde
Yoğunlaşmayı Sağlar 219
VIII- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Tarafların Mahkemede
Kısa Süre İçinde Uzlaşmalarını Sağlar 220
IX- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü İşletmecilerin
Uyuşmazlık Hakkında Ön İncelemede Bulunmalarını
Sağlar 221
X- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Uyuşmazlığın
Her İki Tarafının da Kazançlı Çıkacağı Bir Sonucun
Doğumuna Öncülük Eder 222
XI- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Yargılamaya Hazırlık
Yapılmasını Sağlar 223
XII- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü İşletmelerin
Amirlerince Yapılacak Eleştirilere Karşı Koruma Sağlar 223
XIII- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Ticarî İlişkilerin
Korunmasını Sağlar 224
XIV- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Gönüllülüğe Dayanır ve
Hak Arama Hürriyetini Kısıtlamaz 225
C) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Yararlarının
Arabuluculuk Açısından Değerlendirilmesi 238
D) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Önündeki Engeller 240
I- Önemli Hukuki Konular 240
II- Güven Konusundaki Önemli Tereddütler 241
III- Tarafların Malî Durumlarındaki Eşitsizlikler 241
IV- Uyuşmazlığın Taraflarında Birden Fazla
Kişinin Bulunması 242
V- Büyük Miktarlı Olayları Konu Alan Davalar 242
VI- Hukuk Danışmanlarının Muhalefeti 245
VII- Zayıf Olmanın Belirtisi 246
VIII- Gizli Bilgi ve Belgelerin Açıklanması 246
IX- Hasım Taraflarca Gelecekte Yapılabilecek Taleplere
Cesaret Vermesi 247
X- Hasım Tarafı Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne
Başvurma Konusunda İkna Edebilme 247
XI- Hasım Tarafça Kötüye Kullanılma Olasılığı 249
E) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünde Yetki 251
F) Uygulamada Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 252
G) Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Dava Yönetimiyle İlişkisi 256
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AMERİKAN YARGILAMA HUKUKUNDA
MAHKEME KÖKENLİ ALTERNATİF UYUŞMAZLIK
ÇÖZÜMÜ
§ 5. MUKAYESELİ HUKUKTA MAHKEME KÖKENLİ
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 260
A) Amerika Birleşik Devletleri’nde Mahkeme Kökenli ADR 263
B) İngiltere ve Galler’de Mahkeme Kökenli ADR 269
I- İngiltere Hukuk Usûlü Kurallarında ADR 269
II- Londra Merkez İlçe Mahkemesi Arabuluculuk Programı 274
1) Arabuluculuk Programına Gönderilen Davalar 274
2) Arabuluculuğa Başvurulması 275
3) Arabulucunun Atanması 276
4) Arabuluculuk Usûlü 276
5) Arabuluculuk Sonunda Anlaşma Yapılması 277
C) Kanada’da Mahkeme Kökenli ADR 278
D) Avustralya’da Mahkeme Kökenli ADR 280
E) Yeni Zelanda’da Mahkeme Kökenli ADR 284
F) Japonya’da Mahkeme Kökenli ADR 285
I- Uzlaşma 285
II- Arabuluculuk 287
1) Japon İlçe Mahkemelerinde ve Küçük Talepler
Mahkemelerinde Arabuluculuk 288
2) Japon Aile Mahkemelerinde Uzlaştırma 289
III- Hâkimlerin Mahkeme Kökenli ADR’deki İşlevi 289
§ 6. ÇOK SEÇENEKLİ ADLİYE TEŞKİLATI 292
A) Çok Seçenekli Adliye Teşkilatının Esasları 292
B) Columbia Bölgesi Çok Seçenekli Uyuşmazlık
Çözümü Programı 299
I- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programının Gelişimi 299
II- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programında
Sunulan Uyuşmazlık Çözüm Yolları 302
1) Kayıt ve Yönlendirme 302
2) Arabuluculuk 303
3) Tahkim 303
4) Dava Değerlendirmesi 303
III- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programında
Çalışan Gönüllüler 303
1) Gönüllülerin Oryantasyonu ve Seçimi 304
a) Ferdi Oryantason (İntibak) Eğitimi 304
b) Yetenek Değerlendirmesi 304
2) Gönüllülerin Eğitimi 305
3) Gönüllülere Ücret Ödenmesi 305
IV- Çok Seçenekli Uyuşmazlık Çözümü Programının
İncelenmesi 306
1) Aile ve Topluluk Bölümü 307
a) Kayıt ve Yönlendirme 307
b) Aile Arabuluculuğu 307
2) Özel Hukuk ADR Bölümü 308
a) Özel Hukuk Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Programı 308
b) Özel Hukuk Arabuluculuğu 309
c) Dava Değerlendirmesi 309
d) Tahkim 310
e) Veraset ve Vergi Değerlendirme Arabuluculuğu 310
f) Küçük Talepler ve Sınıf Talepleri Arabuluculuğu 311
3) Program Geliştirme Bölümü 311
§ 7. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
FEDERAL BÖLGE MAHKEMELERİNDE ADR 312
A) Genel Olarak Amerika Birleşik Devletleri Mahkemeler
Teşkilatı 313
I- Federal Mahkemeler 317
1) Federal Bölge Mahkemeleri 317
2) Temyiz Mahkemeleri 320
3) Özel Federal Mahkemeler 321
4) Yüksek Mahkeme 322
II- Eyalet Mahkemeleri 323
1) Eyalet İlk Derece Mahkemeleri 324
2) Eyalet Temyiz Mahkemeleri 324
3) Eyalet Yüksek Mahkemesi 325
B) Amerika Birleşik Devletleri Federal Bölge Mahkemelerinde
Uygulanan Başlıca Mahkeme Kökenli ADR Yolları 325
I- Arabuluculuk 325
1) Davanın Arabuluculuğa Gönderilmesi 328
2) Arabulucu 328
3) Arabuluculuğa Hazırlık 328
4) Arabuluculuk Oturumları 329
5) Arabuluculuğun Tamamlanması 329
II- Tahkim 331
1) 1988 Tarihli Kanuna Göre Zorunlu Tahkim 331
2) 1988 Tarihli Kanuna Göre Gönüllü Tahkim 331
3) 1998 Tarihli ADR Kanununa Göre Tahkim 332
III- Ön Tarafsız Değerlendirme 332
IV- Kısa Jüri Yargılaması 333
V- Kısa Yargılama 334
VI- Uzlaşma Haftası 334
VII- Dava Değerlendirmesi (Michigan Arabuluculuğu) 335
VIII- Arabuluculuk -Tahkim 335
C) Mahkeme Kökenli ADR Yollarına İlişkin Bazı
Temel Kavramlar 336
I- Davaların ADR’ye Gönüllü veya Zorunlu Olarak
Gönderilmesi 336
II- Bağlayıcı Olan veya Bağlayıcı Olmayan ADR 336
III- Menfaat Temelli veya Hak Temelli ADR 336
D) Mahkemelerin Görülmekte Olan Davaları
ADR Yollarına Havale Etme Yetkisi 337
I- Federal Bölge Mahkemeleri 337
II- İflâs Mahkemeleri 339
§ 8. MAHKEME KÖKENLİ ADR’YE BAŞVURULMASI 342
A) Mahkeme Kökenli ADR’ye Başvurulmasında
Zorunluluk ve Gönüllülük 342
I- Zorunlu Mahkeme Kökenli ADR Programları ve
Taraflara Sunulan ADR Yolları 343
1) Hukuk Davalarının ADR Listesine Zorunlu Olarak
Gönderilmesi 344
2) Mahkemece Seçilen Davaların ADR Listesinden
Belirli Bir Yönteme Gönderilmesi 345
II- Farklı ADR Programlarının Uygulamaları 347
1) Belirli Türdeki Davaların ADR’ye Gönderilmesi 347
2) ADR’ye Gönderilecek Davaların Her Davanın
Koşullarına Göre Belirlenmesi 348
III- Gönüllü Mahkeme Kökenli ADR Programları 349
IV- Karma Mahkeme Kökenli ADR Programları 352
B) Mahkemenin Davada ADR’ye Başvurulmasına
Karar Vermesi 352
C) Davanın Hangi Aşamasında ADR’ye Başvurulabilir? 354
I- Arabuluculuk 355
II- Ön Tarafsız Değerlendirme 358
III- Tahkim veya Kısa Jüri Yargılaması 358
D) ADR’ye Başvurulmasının Dava Sürecine Olan Etkisi 358
E) ADR’ye Başvurulmasından Önce veya ADR Sürecinde
Yapılabilecek Olan Tahkikat İşlemleri 359
F) Davadaki Belirli Bir Meselenin Karara Bağlanmasının
ADR’ye Başvurulmasını Kolaylaştıracak Olması Durumunda
Mahkemenin Vereceği Karar 361
G) Davanın Çözülmesi Hakkında Bir Talepte Bulunulması
Durumunda Mahkemenin Yapacağı İşlem 361
§ 9. ADR’YE UYGUN OLAN DAVALARIN SEÇİLMESİ 363
A) Tarafların Özellikleri 364
I- Davanın Tarafları ADR’den Yararlanabilir mi? 364
1) ADR Tarafların Daha İyi Bir Sonuca Ulaşmasını
Sağlayabilir mi? 364
2) ADR Tarafların Zamandan ve
Masraflardan Tasarruf Etmesini Sağlayabilir mi? 364
3) Taraflar, Kişisel veya Ticarî İlişkilere Sahip mi ve
Bu İlişkileri Sürdürmek İstiyor mu? 365
II- Davanın Tarafları Avukatlar ADR’yi Verimli
Bir Şekilde Kullanma Becerisine Sahip mi? 365
III- Davanın Taraflarından Birinin Avukatla
Temsil Edilmemesi.. 366
IV- Taraflardan Birinin İdare Olması 367
V- Uzlaşma Sağlanmasının Tarafların Gizli Kalmasını
İstedikleri Bilgilere Bağlı Olması 368
B) Genel Olarak Davanın Özellikleri 368
I- Yeni Hukukî Sorunlar, Anayasal Sorunlar,
Kamu Düzenine İlişkin Konular ve Hükmün,
Hukukun Gelişmesine Olan Katkısı 368
II- Dava Konusu ve Hüküm Hakkında Kamunun
Bilgilenme İhtiyacı 369
III- Dava Konusu Olan Olayların Az veya Çok Olması 369
IV- Dava Arkadaşlığı 370
V- Tarafların Daha Önceki Uzlaşma Girişimleri 371
VI- Dosya Üzerinden Karara Bağlanması Gereken Davalar 371
C) Karmaşık Davalar 372
I- Sınıf Davaları 373
II- Kitlesel Haksız Fiillerden Kaynaklanan Davalar 374
D) İflâs Davaları 375
§ 10. DAVAYA UYGUN OLAN ADR YOLUNUN
BELİRLENMESİ 377
A) ADR Yolunu Seçebilecek Kişiler 377
I- ADR Yolunun Taraflarca Seçilmesi 378
II- ADR Yolunun Mahkemenin ADR Görevlisi veya
Personelce Seçilmesi 379
III- ADR Yolunun Hâkimce Seçilmesi 379
B) Mahkemenin Davaya Uygun Olan ADR Yolunu
Belirlerken Esas Alacağı Kıstaslar 381
I- Arabuluculuk 381
II- Tahkim 382
1) Gönüllü Tahkim 383
2) Zorunlu Tahkim 384
III- Ön Tarafsız Değerlendirme 384
IV- Kısa Jüri Yargılaması 386
V- Kısa Yargılama 388
§ 11. TARAFLARIN RIZASI VE ADR SÜRECİNE KATILIMI 390
A) Davaların Tarafların Rızası Alınarak veya
Alınmadan ADR’ye Gönderilmesi 390
I- Davanın ADR’ye Gönderilmesinin Zorunlu veya
Gönüllü Olması Hâlinde Dikkate Alınacak Konular 391
II- Davanın, Tarafların Rızası Olmadan ADR’ye
Gönderilmesine Karar Verme Yetkisi 394
1) Federal Bölge Mahkemeleri 394
2) İflâs Mahkemeleri 395
III- Mahkemenin Tarafların Rızasını Almak İstemesi
Durumunda Bu Rızanın Sahih Olması İçin Yapılması
Gerekenler 396
B) Tarafların ADR Toplantılarına Bizzat Katılmalarının
Sağlanması 397
I- Tarafların ADR Toplantılarına Katılması 397
II- Sigorta Şirketlerinin Taraf Olmadıkları Davalarda
ADR Toplantılarına Katılması 400
III- İdarî Makamların veya Büyük Kuruluşların
Görevlilerinin ADR Toplantılarına Katılması 400
IV- Tarafların ADR Toplantılarına Katılmasının
Mahkemece Zorunlu Tutulmasında Yetki 402
C) ADR Toplantılarına İyi Niyetle Katılım 403
D) ADR Toplantıları Başlamadan Önce Tarafların
Tarafsız Kişiye Sunabileceği Bilgi ve Belgeler 404
§ 12. TARAFSIZ KİŞİNİN NİTELİKLERİ,
EĞİTİMİ VE SEÇİLMESİ 406
A) Tarafsız Kişilerin Mahkeme Listesine Kaydedilmesi 407
B) Tarafsız Kişilerin Sahip Olmaları Gereken Nitelikler 407
I- Hakem Olmak İçin Gereken Nitelikler 409
II- Arabulucu Olmak İçin Gereken Nitelikler 410
III- Dava Değerlendiricisi Olmak İçin Gereken Nitelikler 411
C) Tarafsız Kişilerin Seçimi 412
I- Tarafsız Kişinin Taraflarca Seçilmesi 412
II- Tarafsız Kişinin Hâkim veya Mahkeme Personeli
Tarafından Seçilmesi 414
D) Uygun Tarafsız Kişinin Seçiminde
Dikkate Alınacak Hususlar 415
I- Tarafsız Kişilerin Eğitimi ve Tecrübesi 415
II- Tarafsız Kişilerin İtibarı ve Kişisel Özellikleri 419
III- Tarafsız Kişilerin Uyuşmazlık Konusu
Üzerindeki Uzmanlığı 420
E) Hâkimler Tarafsız Kişi Olarak Görev Yapabilir mi? 421
I- Tecrübeli Emekli Hâkimler 421
II- Sulh Hâkimleri 421
III- Özel Uzmanlar 422
IV- Denetçiler 423
F) Davaya Bakan Hâkimin Tarafsız Kişi Olarak
Görev Yapması Mümkün Müdür? 423
G) Tarafsız Kişinin Taraflarla Menfaat Çatışmasının
Olması veya Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek
Bir Durum Bulunması 425
H) Tarafsız Kişilerin Teminata Sahip Olması Gerekir mi? 426
§ 13. MASRAFLARIN KARŞILANMASI VE
TARAFSIZ KİŞİNİN ÜCRETİ 428
A) Mahkeme Kökenli ADR Programının Masraflarının
Karşılanması 428
B) Tarafsız Kişinin Ücreti Konusundaki Uygulamalar 428
C) Tarafsız Kişinin Ücretinin Ödenmesi 430
I- Ücretsiz Hizmet Verilmesi 430
II- Ücretin Mahkemece Ödenmesi 431
III- Ücretin Taraflarca Ödenmesi 432
1) Taraflarca Ödenecek Ücretin Mahkemece Belirlenmesi 432
2) Taraflarca Ödenecek Ücretin Piyasa Fiyatlarına Göre
Belirlenmesi 433
3) Ücretin Taraflar Arasında Paylaştırılması 433
IV- Ücretin Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Hususlar 434
D) Davanın ADR’ye Zorunlu veya Gönüllü Olarak
Gönderilmesinde Ücret 435
§ 14. ADR MÜZAKERELERİNDE GİZLİLİK 438
A) Mahkeme Kökenli ADR’de Gizliliğin Önemi 438
B) Mahkeme Kökenli ADR’de Gizliliğin Anlamı 439
C) ADR Yollarının Türlerine Göre Gizliliğin Kapsamı 440
I- Tahkim 440
II- Arabuluculuk 441
III- Ön Tarafsız Değerlendirme 442
D) ADR Müzakerelerinin Gizliliğini Koruyan Yöntemler 442
I- Dava ADR’ye Gönderildiğinde Hâkim Neler Yapabilir? 442
1) Gönderme Kararı 442
2) Gizlilik Anlaşmaları 443
II- Gizliliğin İhlâli Hâlinde Hâkim Neler Yapabilir? 443
E) Gizliliğin Korunmasında İstisnalar 444
F) ADR Müzakerelerinin Gizliliğini Koruyan Kanun Maddeleri 447
I- Eyalet Kanunlarında Gizliliğin Koruması 447
1) Gizlilik Korumasının Kapsamı 448
2) Delil İmtiyazının İleri Sürülmesi veya
İmtiyazdan Feragat 448
II- Federal Delil Kanunu’nun Gizliliğe İlişkin Hükümleri 449
1) Madde 403 449
2) Madde 408 449
3) Madde 501 451
III- Federal Hukuk Usûlü Kanunu’nun
Gizliliğe İlişkin Hükümleri 451
1) Madde 26 (c) 451
2) Madde 45 451
3) Madde 68 451
G) Gizliliğin İhlâli Hâlinde Yaptırım Uygulanması 451
§ 15. GÖNDERME KARARI VE TARAFLARIN
ADR SÜRECİNE KATILMAK İSTEMEMESİ 452
A) Gönderme Kararında Yer Alması Gereken Hususlar 453
I- Gönderme Kararının Dayanağı Olan Kanun Maddeleri 453
II- Başvurulan ADR Yolu 453
III- Tarafsız Kişinin İsmi, Sorumlulukları ve Ücreti 453
IV- Dilekçelerin Sunulma Süresi ve İçeriği 454
V- ADR Müzakerelerine Katılım ve Uzlaşma Yetkisi 454
VI- ADR Toplantılarının Süresi 454
VII- Dava Süreciyle Olan İlişki 455
VIII- Gizlilik 455
IX- Tarafsız Kişi ile Hâkim Arasındaki Görüşmeler 455
X- Tarafsız Kişi ile Taraflar Arasındaki Tek Tarafları
Görüşmeler 455
XI- Ortaya Çıkan Sorunların Tespiti ve Etik Konular 456
XII- Uygulanabilecek Yaptırımlar 456
XIII- ADR Sürecinin Sonucu 456
B) Tarafların ADR Sürecine Katılmak İstememesi ve
Gönderme Kararından Dönülmesi 456
I- Tahkime Katılmama ve Gönderme Kararından
Dönülmesi Talebi 457
II- Diğer ADR Yollarına Katılmama ve Gönderme
Kararından Dönülmesi Talebi 458
§ 16. ADR SÜRECİNDE DAVA YÖNETİMİ 459
A) Tarafsız Kişilerle Mahkeme Arasındaki Görüşmeler 459
I- Görüşmelerin Sınırlanması 462
II- Hâkimle Yapılması Gereken Görüşmeler İçin
Alınabilecek Önlemler 462
B) Mahkemenin ADR Programını Değerlendirmesi 463
C) Mahkemenin ADR Programını İzlemesi 464
I- ADR Sürecinin İzlenmesi 464
II- ADR Süreci Hakkında Bilgi Toplanması 465
1) ADR’ye Gönderilen Davalar Listesi 465
2) ADR Dosyaları 465
D) ADR Programının Yönetimi 466
E) ADR Sürecinde Karşılaşılan Özel Durumlar 467
I- ADR Müzakerelerine Devam Edilmemesi,
Uzlaşma Yetkisi Olmayanların Müzakerelere
Katılması veya Müzakerelerin İyi Niyetle Sürdürülmemesi
Hâlinde Mahkemenin Yaptırım Uygulaması 467
II- Tarafların Uzlaşmayı Engelleyen Bir Sorun
Hakkında Mahkemenin Karar Vermesini İstemesi 468
III- ADR Süreci Devam Ederken Taraflardan
Birinin Davanın Esası Hakkında Karar Verilmesini
İstemesi 468
IV- ADR Toplantılarına Taraflar Dışında Kişilerin
Katılmak İstemesi 469
V- Mahkemenin Davayı ADR Sürecinden Geri Alması 470
1) Davanın ADR Sürecinden Geri Alınmasının Nedenleri 470
2) Davanın ADR Sürecinden Geri Alınmasına
Karar Verilmesi 470
3) Davanın ADR Sürecinden Geri Alınması
Yerine Başvurulacak Yollar 471
F) Tarafsız Kişi veya Taraflarla İlgili Olarak
Ortaya Çıkabilecek Etik Sorunlar 471
G) ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi 473
I- Anlaşmaya Varılması Hâlinde ADR Sürecinin
Sona Erdirilmesi 474
II- Anlaşmaya Varılamaması Hâlinde ADR Sürecinin
Sona Erdirilmesi 474
III- Tarafsız Kişinin Bir Karar Vermesi Hâlinde
ADR Sürecinin Sona Erdirilmesi 475
§ 17. ADİL VE ETKİN BİR MAHKEME KÖKENLİ
ADR PROGRAMI OLUŞTURMAK İÇİN DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 476
A) Amerika Birleşik Devletleri’nde Mahkeme Kökenli
ADR Programlarının Etkinliğinin Artırılması İçin
Yapılan Çalışmalar 477
B) Etkin Bir Mahkeme Kökenli ADR Programının
Temel İlkeleri 479
I- Mahkeme Kökenli ADR Programlarına Yönelik İlkeler 479
II- Mahkeme Kökenli ADR Programlarında
Görev Yapan Tarafsız Kişilere Yönelik Etik İlkeler 484
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ARABULUCULUK (UZLAŞTIRMA)
§ 18. GENEL OLARAK ARABULUCULUK 491
A) Arabuluculuğun Tanımı 491
B) Uyuşmazlık Çözümünde Arabuluculuğun
Tercih Edilmesinin Nedenleri 493
C) Arabuluculuğun Temel İlkeleri 496
I- Bir Arabulucunun Mevcut Olması 496
II- Arabulucunun Tarafsızlığı 498
III- Arabulucunun Bağlayıcı Bir Karar Verme
Yetkisinin Bulunmaması 500
IV- Arabulucunun Yetkisinin Taraflardan Kaynaklanması 500
V- Arabuluculukta Karşılıklı Anlaşmaya Dayalı
Bir Çözümün Esas Olması 500
VI- Arabuluculukta Uyuşmazlığın Çözümünün Amaçlanması 501
VII- Arabuluculukta Uyuşmazlığın Çözümünün
Kolaylaştırılması 501
VIII- Arabuluculukta Güvenli Bir Müzakere Ortamının
Hazırlanması 502
IX- Arabuluculukta Tarafların Yetkisi 503
X- Arabuluculukta Gizlilik 503
XI- Arabuluculukta Taraflara Bağımsız Tavsiyelerde
Bulunulamaması 512
XII- Arabuluculukta Anlaşmazlığın Kontrol Altına Alınması 512
D) Arabuluculuğun Uygun Kullanım Koşulları 512
I- Sürekli İlişkiler 513
II- Tek Seferlik (Ani) İşler 513
III- Çevre Hukuku, Normatif Düzenlemeler ve
Kamu Politikası ile İlgili Uyuşmazlıklar 513
IV- Küçük Miktarlı Talepler 513
V- Karmaşık ve Çok Taraflı Davalar 513
E) Bir Davanın Arabuluculukla Çözülmesi, Yasal Hakların
Uygulanmasıyla Uyumlu mudur? 515
§ 19. ARABULUCULUĞUN GELİŞİMİ VE ARABULUCULUK
ÇEŞİTLERİ 517
A) Arabuluculuğun Gelişimi, Geleneksel Arabuluculuk ve
Modern Arabuluculuk 517
B) Yargısal Arabuluculuk 521
I- Alman Medenî Usûl Hukukunda Arabuluculuğun
Gelişimi ve Yargısal Arabuluculuk 521
II- Amerikan Yargılama Hukukunda Yargısal
Arabuluculuk Olarak Ön Duruşma Müzakeresi 530
C) Arabuluculuk Çeşitlerinin Ortak Özellikleri 535
§ 20. MODERN ARABULUCULUĞUN İŞLEYİŞİ 539
A) Arabuluculuğun Aşamaları 540
I- Arabuluculuk Öncesi Aşama 540
1) Arabuluculuğun Başlatılması ve Tarafların
Karşılıklı Rızaları 540
2) Arabuluculuğun Önündeki Engellerin Aşılması 543
3) Arabuluculuk Oturumuna Hazırlanılması 543
II- Arabuluculuk Aşaması 544
1) Açılış Oturumu 544
2) Özel Oturumlar 545
3) Ortak Oturumlar 548
4) Arabuluculuğun Sonu 549
III- Arabuluculuk Sonrası Aşama 550
B) Arabulucunun Üstlendiği Çeşitli Görevler 554
I- Müzakereler İçin Ortam Oluşturmak 554
II- Müzakereleri Yumuşatmak (Yatıştırmak) 554
III- Duygu ve Düşüncelerin Açıklanmasını Kolaylaştırmak 555
IV- İletişim Aracı Olarak Çalışmak, Tercümanlık Yapmak 555
V- Kolaylaştırıcılık 556
VI- Danışmanlık 556
VII- Gerçekçi Düşüncenin Temsilcisi 557
VIII- Başkalarının Kusurunun Üstlenilmesi 557
IX- Anlaşma Metnini Hazırlamak 557
X- Anlaşmaya Uyulduğunun Gözlemlenmesi 557
C) Arabulucunun Kullandığı Yöntemler ve Araçlar 558
I- Soru Sormak 558
II- Tarafları Aktif Olarak Dinleme ve Sözlü Olmayan İletişim 558
III- Uyuşmazlık Çözüm Süreci Üzerinde Kontrol 559
IV- Nicelik Tahlili Yapma 560
V- Takım Çalışması, Ortak Arabuluculuk 566
VI- Bağımsız Önerilerde Bulunmak 567
VII- Tarafları İkna Etme 568
D) Menfaat Temelli (Sorun Çözücü) Arabuluculuk ve
Hak Temelli (Tahmine Dayalı) Arabuluculuk 569
E) Topluluk Kökenli Arabuluculuk 571
F) Hukukçuların Arabuluculuktaki Konumları 579
§ 21. SÖZLEŞMELERE KOYULAN ARABULUCULUK
ŞARTLARININ BAĞLAYICILIĞI 587
A) Uyuşmazlık Çözümünde Arabuluculuk
Sürecinin Başlatılması 587
B) Arabuluculuk Şartlarının Uygulamadaki Durumu 588
C) Arabuluculuk Şartlarının Tarafları Bağlayıcılığı
Konusundaki Tartışmalar ve Mahkeme Kararları 594
BEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ İHTİYACI
§ 22. MAHKEMELERİN AŞIRI İŞ YÜKÜ SORUNU VE
İŞ YÜKÜNÜN AZALTILMASIYLA İLGİLİ
AVRUPA’DAKİ ÇALIŞMALAR 619
A) Türk Hukuk Sisteminde Mahkemelerin
Aşırı İş Yükü Sorunu 619
B) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin,
“Mahkemelerdeki Aşırı İş Yükünün Önlenmesi ve
Azaltılmasıyla İlgili Tedbirler” Hakkındaki R (86)
12 Sayılı Tavsiye Kararı 626
I- Tavsiye Kararının İçeriği 626
II- Tavsiye Kararının İncelenmesi 628
III- Tavsiye Kararında Yer Alan Çözüm Önerileri 630
1) Uyuşmazlıkların Dostane Yollarla Çözümü 630
2) Hâkimlerin Yargısal Olmayan Görevlerden
Kurtarılması 632
3) Uyuşmazlıkların Mahkeme Dışındaki
Kuruluşlarca Çözülmesi 634
4) İlk Derece Mahkemelerinde Tek Hâkim Kullanılması 635
5) Mahkemelerin Görevini Düzenleyen Hükümler 635
6) Hukuk Sigortası 636
§ 23. TAHKİMİN HUKUK USÛLÜ MUHAKEMELERİ
KANUNUNDAKİ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ İTİBARİYLE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ HUKUKUMUZDA
NE ÖLÇÜDE CAİZDİR? 638
ALTINICI BÖLÜM
TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ VE
ARABULUCULUK HAKKINDAKİ DÜZENLEMELER
§ 24. HUKUK USÛLÜ MUHAKEMELERİ KANUNUNUN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN 494 İLÂ 499.
MADDELERİNDE DÜZENLENEN SULH TEŞEBBÜSÜ 645
§ 25. AİLE UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE
SULH VE ARABULUCULUK 650
A) Aile Uyuşmazlıklarının Çözümünde Sulh 651
B) Aile Uyuşmazlıklarının Çözümünde Arabuluculuk 655
I- Aile Mahkemeleri Kanunu Kapsamında
Aile Arabuluculuğu 656
II- Evlilik Birliğinin Hâkimin Müdahalesi Yoluyla
Korunması Amacıyla Alınabilecek Tedbirler Kapsamında
Aile Arabuluculuğu 656
III- Uluslararası Çocuk Kaçırmadan Doğan Uyuşmazlıkların
Çözümünde Sulh ve Arabuluculuk 659
§ 26. İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE
ARABULUCULUK 662
A) Mukayeseli Hukukta İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları 663
I- Uzlaştırma 664
II- Arabuluculuk 666
III- Tahkim 667
IV- Arabuluculuk-Tahkim 667
B) Türk İş Hukukunda İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde
Arabuluculuk 670
I- İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Arabuluculuk 670
II- İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Mahkeme Kökenli
Arabuluculuk 678
§ 27. NOTERLİK DAİRESİNİN DEVRİNDE
ORTAYA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLARIN
YARGI DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI 680
§ 28. İDARE HUKUKUNDA ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI 684
A) Mukayeseli Hukukta İdare ve Vergi Hukuku Uyuşmazlıklarının
Çözümünde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 684
B) Türk İdare Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 689
I- Köy Kanuna Göre Arabuluculuk 690
II- 4353 Sayılı Kanuna Göre Genel Bütçeye Dâhil
Kuruluşların Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh 691
III- Petrol Kanununa Göre Arabuluculuk 694
IV- Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin
Önlenmesi Hakkında Kanuna Göre Alternatif
Uyuşmazlık Çözümü 695
V- İdarî Uyuşmazlıkların Çözümünde
Kamu Denetçiliği Kurumu 695
VI- Uzlaştırma Kurullarının Kuruluş, Görev ve
Yetkilerine Dair Kanun Tasarısı 702
C) Türk Vergi Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 705
§ 29. TÜKETİCİ HUKUKUNDA ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 707
A) Mukayeseli Hukukta Tüketici Şikâyetlerinin
Giderilmesinde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 707
B) Türk Hukukunda Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanuna Göre Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 710
§ 30. BORSA UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 713
§ 31. ELEKTRONİK FON TRANSFERİ İŞLEMLERİNDEN
DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 716
A) Mukayeseli Hukukta Banka Hukuku Uyuşmazlıklarının
Çözümünde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 716
B) Türk Hukukunda Elektronik Fon Transferi İşlemlerinden
Doğan Uyuşmazlıklarda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 717
§ 32. SPOR HUKUKUNDA ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 721
A) Mukayeseli Hukukta Spor Uyuşmazlıklarının Çözümünde
Arabuluculuk 721
B) Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri
Hakkında Kanuna Göre Tahkim 725
§ 33. SİGORTACILIK KANUNUNA GÖRE
SİGORTA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE TAHKİM 727
§ 34. AVUKATLIK KANUNUNA GÖRE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ,
ARABULUCULUK VE MÜZAKERE 730
A) Avukatlık Kanununa Göre Baro Yönetim Kurulunun
Arabuluculuğu ve Baro Hakem Kurulu 730
B) Avukatlık Kanununa Göre Uzlaşma (Müzakere) 734
I- Uzlaşmanın Genel Esasları 734
II- Uzlaşma Teklifinde Bulunulması ve
Uzlaşma Müzakereleri 737
III- Uzlaşma Tutanağının Niteliği 738
IV- Uzlaşma Tutanağının Düzenlenmesinde
Avukatla Temsil Zorunluluğu 743
V- Uzlaşma Tutanağının Düzenlenmesi
Ne Ölçüde Caizdir? 745
VI- Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesinde Yapılması
Gereken Değişiklikler 749
§ 35. CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA UZLAŞTIRMA 751
A) Onarıcı Adalet Anlayışı Çerçevesinde Mağdur-
Fail Arabuluculuğu 751
B) Mağdur-Fail Arabuluculuğunun Sunduğu Faydalar 758
I- Mağdura Yönelik Faydalar 758
II- Faile Yönelik Faydalar 759
III- Topluma Yönelik Faydalar 760
IV- Ceza Adaleti Sistemine Yönelik Faydalar 760
C) Ceza Muhakemesi Hukukumuzda Uzlaştırmanın
Yasal Temeli 761
D) Soruşturma Aşamasında Uzlaştırmanın Usûl ve Esasları 762
I- Uzlaştırmanın Tanımı ve Genel Esasları 762
II- Uzlaştırmaya Tâbi Suçlar 764
III- Uzlaştırmaya Başvurulması 766
IV- Uzlaştırma Teklifinde Bulunulması 769
V- Uzlaştırma Teklifinin İçeriği 772
VI- Uzlaştırma Teklifinin Reddi 774
VII- Uzlaştırma Teklifinin Kabulü 775
VIII- Uzlaştırıcının Görevlendirilmesi ve Nitelikleri 775
IX- Uzlaştırıcıya Soruşturma Dosyasında Yer Alan
Belgelerin Verilmesi 782
X- Uzlaştırıcılara İlişkin Etik Kurallar 783
XI- Uzlaştırma Süresi ve Dava Zamanaşımının Durması 784
XII- Uzlaştırma Müzakereleri 785
XIII- Uzlaştırma Müzakerelerinin Gizliliği,
Delil ve Tanıklık Yasağı 788
XIV- Mağdurun Zararının Giderimi 791
E) Uzlaştırmanın Sonucu 792
I- Uzlaştırma Raporunun veya Belgesinin Hazırlanması 792
II- Uzlaştırma Sonucunda Cumhuriyet Savcısı Tarafından
Verilecek Karar 795
III- Uzlaştırma Raporu veya Uzlaşma Belgesinde
Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi 796
IV- Uzlaştırıcı Ücreti ve Giderler 797
F) Kovuşturma Aşamasında Uzlaştırmanın Usûl ve Esasları 799
§ 36. HUKUK UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK
KANUNU TASARISI 802
A) Arabuluculuğun Tanımı ve Genel Esasları 803
B) Arabuluculuğa Başvurulabilecek Uyuşmazlıklar 804
C) Arabuluculuğa Başvurulma Usûlü 805
I- Mahkemenin Tarafları Uzlaşma veya
Arabuluculuğa Teşvik Etmesi 805
II- Mahkemenin Davanın Arabuluculuğa Gönderilmesi
Kararı Vermesi 807
III- Taraflardan Birinin Uzlaşma veya
Arabuluculuğa Başvurmayı Teklif Etmesi 808
IV- Arabulucuya Dava Dosyasının Verilmesi 808
V- Arabuluculuk Sonunda Mahkemece Verilecek Karar 809
D) Arabulucunun Seçilmesi ve Nitelikleri 810
I- Arabulucunun Seçilmesi 810
II- Arabulucuların Nitelikleri ve Eğitimi 811
E) Arabulucunun Hak ve Yükümlülükleri 811
I- Ücret ve Masraf İsteme Hakkı 812
II- Görevi Özenle, Tarafsız ve Bağımsız Biçimde
Yerine Getirme Yükümlülüğü 812
III- Reklam Yasağına Uyma Yükümlülüğü 813
IV- Tarafları Aydınlatma Yükümlülüğü 813
V- Sır Saklama Yükümlülüğü ve Tanıklıktan Çekinme Hakkı 813
VI- Dosya Saklama Yükümlülüğü 814
VII- Aidat Ödenme Yükümlülüğü 814
F) Arabuluculuk Sürecinin Başlaması, Zamanaşımı ve
Hak Düşürücü Sürelerin Durması 814
G) Arabuluculuk Müzakerelerinin Yürütülmesi 815
H) Arabuluculukta Gizlilik 816
I- Arabuluculuk Müzakerelerinin Gizliliği 816
II- Delil ve Tanıklık Yasağı 817
I) Arabuluculuğun Sona Ermesi ve Uzlaşma Sağlanması 818
§ 37. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN
TÜRK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 821
SONUÇ 823
ÖZET 827
SUMMARY 831
EK: 1 1996 Yılı Kılavuzluk Notlarını İçeren Uyuşmazlık
Çözüm Merkezi Örnek Arabuluculuk Usûl Kuralları 835
EK: 2 Örnek Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Şartı 843
EK: 3 Genel İdarî Usûl Kanunu Tasarısının Alternatif
Uyuşmazlık Çözüm Usûllerini Düzenleyen
Hükümleri ve Madde Gerekçeleri 845
EK: 4 Uzlaştırma Kurullarının Kuruluş, Görev ve
Yetkilerine Dair Kanun Tasarısı ve
Adalet Komisyonu Raporu 853
EK: 5 Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Uzlaştırmanın
Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 861
EK: 6 Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk
Kanunu Tasarısı 885
EK: 7 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Arabuluculuk
Hakkındaki Tavsiye Kararları 915
1) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin
Aile Arabuluculuğu Hakkındaki R (98) 1 Sayılı
Tavsiye Kararı 915
2) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin
Ceza Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk
Hakkındaki R (99) 19 Sayılı Tavsiye Kararı 919
3) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin
İdarî Merciler ve Özel Kişiler Arasındaki
Davalara Alternatifler Hakkındaki
Rec (2001) 9 Sayılı Tavsiye Kararı 922
4) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Hakkındaki
Rec (2002) 10 Sayılı Tavsiye Kararı 925
EK: 8 Ceza Uyuşmazlıklarında Arabuluculuğa İlişkin Mevcut Tavsiye Kararının Daha İyi Uygulanmasına Yönelik Rehber 929
EK: 9 Hukukî ve Ticarî Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğun
Belirli Yönlerine İlişkin 21 Mayıs 2008 Tarihli
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi
2008/52/EC 939
EK: 10 Arabuluculara İlişkin Avrupa Etik Kuralları 949
EK: 11 Arabulucular İçin Model Etik Kurallar 953
//
